Techniki badania metod pracy

Badanie pracy jest dziedziną praktycznego zastosowania zasad i metod nauk o pracy, czyli nauk ergologicznych. Obejmuje ono trzy zasadnicze dziedziny: kwalifikowanie pracy, badanie metod pracy oraz mierzenie pracy. Mierzenie pracy zostanie szerzej przedstawione w punkcie omawiającym podstawowe techniki organizatorskie.

Kwalifikowanie pracy służy do określenia jakościowych właściwości pracy, a najczęściej stosowaną w praktyce metodą jest kwalifikowanie pracy na podstawie cech wyróżniających daną pracę.

Kwalifikowanie pracy według jej cech, nazywane również wartościowaniem pracy, które omówiono w pierwszej części podręcznika w rozdziale traktującym o wynagrodzeniu, polega na wyodrębnieniu i określeniu stopnia natężenia cech charakteryzujących badany rodzaj pracy. Opracowana w Polsce (ostatnia wersja z 1987 r.) uniwersalna metoda wartościowania pracy, nazywana w skrócie „UMEWAP – 87”, przewiduje cztery syntetyczne kryteria oceny pracy: złożoność pracy, odpowiedzialność związaną z pracą, uciążliwość pracy oraz warunki pracy.

Badanie metod pracy jest instrumentem służącym do ustalenia sposobu i warunków wykonywania pracy, ich krytycznej oceny oraz ustalenia optymalnej w danym wypadku metody wykonywania pracy.

Celem badania metod pracy jest uzyskanie większej sprawności ludzkiego działania, wyrażającej się w podniesieniu wydajności pracy w wyniku zmniejszenia wydatkowania czasu pracy na jednostkę produkcji oraz w zmniejszeniu materiałochłonności wyrobu. Zadania badania metod pracy są bardzo różne, a zaliczyć do nich możemy na przykład:

– usprawnienie procesów produkcyjnych:

– lepsze rozplanowanie zakładu i komórek organizacyjnych w celu poprawy przebiegu materiałów lub drogi przebywanej przez robotników:

– usprawnienie organizacji stanowiska roboczego:

– lepsze wykorzystanie materiału, maszyn i siły roboczej:

– gospodarkę czynnikiem ludzkim i eliminację zbędnych czynności:

– stworzenie lepszych fizycznych warunków pracy.

Techniki badania metod pracy cz. II

Badanie metod pracy, jako instrument uniwersalny, może być użyte wszędzie tam, gdzie odbywa się praca ręczna lub maszynowa: nie tylko w wydziale produkcyjnym, lecz również w biurze, magazynie, w zakładach usługowych, w handlu czy gastronomii.

Badanie każdego problemu powinno być przeprowadzone w określonej i uporządkowanej kolejności, wyznaczonej przez cykl badania metod pracy. Cykl badania metod pracy składa się z następujących etapów, według których badanie to należy prowadzić:

– wybór procesu pracy lub zdarzeń, które mają być przedmiotem badania:

– rejestracja wszystkich faktów i cech charakteryzujących dotychczas stosowaną metodę na podstawie bezpośredniej obserwacji:

– krytyczna ocena i analiza ustalonych faktów i zarejestrowanych zdarzeń:

– zaprojektowanie nowej metody najbardziej sprawnej, lepszej od dotychczasowej z uwzględnieniem wszystkich warunków:

– wprowadzenie nowej, sprawniejszej metody w życie, jako normalnego sposobu wykonywania określonej pracy:

– kontrola stosowania nowej metody.

Wybór przedmiotu badania zależy w dużej mierze od aspektów ekonomicznych. Przed decyzją wyboru badanej pracy należy ocenić, czy opłaca się badanie tej właśnie pracy, gdyż pracochłonna i kosztowna analiza jest niecelowa, jeżeli jej rezultat jest niewielki. Badanie metod pracy jest najbardziej opłacalne, jeżeli badaniami obejmuje się:

– wąskie gardła, które hamują pozostałe operacje procesu produkcyjnego:

– transport materiałów na dalsze odległości między wydziałami lub poszczególnymi stanowiskami pracy, wymagający znacznej siły roboczej i dużej liczby urządzeń transportowych:

– operacje powtarzalne i bardzo pracochłonne lub materia- łochłonne:

– prace wykonywane w warunkach niekorzystnych dla zdrowia pracowników.