Osoby wykonujące pozarolniczą działalność gospodarczą

Sposób i zakres ewidencjonowania obrotu gospodarczego oraz prowadzenie rachunkowości zależy od formy organizacyjno-prawnej podmiotu gospodarczego i zakresu jego działalności. Rachunkowość może być prowadzona w formie ksiąg rachunkowych lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych mają wszystkie spółki prawa handlowego i spółki cywilne, z wyjątkiem spółek cywilnych osób fizycznych. Spółki cywilne osób fizycznych i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych, jeżeli ich przychód przekroczył w poprzednim roku podatkowym poziom określony przepisami podatkowymi.

Osoby wykonujące pozarolniczą działalność gospodarczą (wytwórczą, usługową, handlową, budowlaną), a także działalność w zakresie wolnych zawodów, których obrót roczny nie przekroczył określonej w przepisach podatkowych kwoty, są zobowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów według wzoru ustalonego rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 1991 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (DzU Nr 125, poz. 559). Prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów można powierzyć biuru rachunkowemu wyspecjalizowanemu w tym zakresie, lecz trzeba o tym zawiadomić urząd skarbowy.

Prowadzący działalność gospodarczą na niewielką skalę mogą korzystać z opodatkowania się w formie karty podatkowej. Dotyczy to wykonujących działalność usługową, handlową, gastronomiczną i innych zatrudniających ograniczoną liczbę osób, np. w handlu detalicznym 2 osoby. Osoby korzystające z karty podatkowej, czyli ze zryczałtowanej formy podatku, na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 1991 r. w sprawie karty podatkowej (DzU Nr 99 z 1992 r., poz. 495) są zwolnione z obowiązku prowadzenia ksiąg i składania zeznań podatkowych. Jeżeli jednak zatrudniają pracowników, muszą prowadzić ewidencję zatrudnionych osób i prowadzić ich karty wynagrodzeń. Podmioty gospodarcze zatrudniające pracowników najemnych są zobowiązane zgłosić swą działalność w Państwowej Inspekcji Pracy.