Przez postęp organizacyjny należy rozumieć taką zmianę organizacji pracy i produkcji oraz sposobu zarządzania, która powoduje wzrost osiąganych dotychczas efektów gospodarczych najlepiej odpowiadających interesom firmy. Należy tu podkreślić ścisłe powiązanie postępu organizacyjnego z postępem technicznym, gdyż organizacja jest jednym z podstawowych czynników warunkujących efektywność postępu technicznego. Zdarza się bowiem, że wprowadzenie nowoczesnych maszyn i urządzeń bez organizacyjnego przygotowania zakładu do tych zmian nie daje spodziewanych efektów postępu technicznego. Można też spotkać odwrotną sytuację, w której przedsiębiorstwo o przestarzałym parku maszynowym osiąga coraz lepsze wyniki w związku z poprawą organizacji. To powiązanie sprawiło, że w praktyce działalności przedsiębiorstw stosowany jest często termin: postęp techniczno-organizacyjny.
Postęp organizacyjny w przedsiębiorstwie przejawia się najczęściej w następujących dziedzinach:
– w organizacji pracy, obejmującej na przykład badanie i racjonalizację stanowisk roboczych, poprawę gospodarowania czasem pracy, doskonalenie normowania pracy, usprawnienie obsługi stanowisk pracy:
– w organizacji produkcji, polegającej na doskonaleniu przebiegu procesów produkcji, w wyborze optymalnej struktury produkcji, poprawie powiązań między poszczególnymi ogniwami procesu produkcyjnego itp.:
– w procesie zarządzania, w którym obejmuje na przykład usprawnienie metod kierowania zespołami ludzkimi, doskonalenie struktury przedsiębiorstwa i poszczególnych komórek organizacyjnych, poprawę obiegu informacji i dokumentów, wykorzystania EMC do sprawnego zarządzania:
– w systemie wynagrodzeń, obejmującym opracowanie metod wartościowania pracy, racjonalizację zasad awansowania i przeszeregowania pracowników, wprowadzenie właściwego dla danej pracy systemu płac prowadzącego do wzrostu wydajności pracy, zastosowanie EMC do obliczania zarobków itp.:
– w organizacji służb pomocniczych, zapewniającej ciągłość i terminowość transportu, skrócenie dróg transportu wewnętrznego, usprawnienie przyjmowania, wydawania i przechowywania materiałów, poprawę przebiegu prac konserwacyjno-remontowych itp.
Przedstawione przejawy i typy stosowania postępu organizacyjnego w przedsiębiorstwie stanowią jedynie rozwiązania przykładowe.
KONOMICZNE I SPOŁECZNE KORZYŚCI Z POSTĘPU TECHNICZNEGO I ORGANIZACYJNEGO
Z istoty postępu technicznego i organizacyjnego wynika jego zasadnicze znaczenie ekonomiczne i społeczne. Ekonomiczne znaczenie postępu technicznego i organizacyjnego wyraża się głównie w tym, że postęp techniczny i organizacyjny prowadzi do oszczędności w nakładach robocizny, a więc i do wzrostu wydajności pracy, pozwala obniżyć zużycie surowców i materiałów, umożliwia wzrost produkcji i rozszerzenie zakresu wytwarzanych wyrobów, powiększając dotychczasowy asortyment o nowe wyroby. Oszczędności w pracy żywej i uprzedmiotowionej oraz wzrost produkcji prowadzą do obniżenia kosztów i zwiększenia zysku w przedsiębiorstwie.
Społeczne znaczenie postępu technicznego i organizacyjnego związane jest przede wszystkim z ułatwieniem pracy ludzkiej i uczynieniem jej lżejszą, z możliwością skracania czasu produkcyjnego i wzrostem dodatkowego wolnego czasu do dyspozycji człowieka, z lepszym zaspokojeniem potrzeb ludzkich. Następuje zasadnicza zmiana w kwalifikacjach pracowników, czemu towarzyszy ogólny wzrost poziomu intelektualnego i wykształcenia, maleje bowiem liczba stanowisk wymagających mało kwalifikowanej pracy.
Trzeba wspomnieć również, że postęp techniczny może wnosić także negatywne skutki społeczne, jak na przykład daleko posunięty podział pracy prowadzący do znużenia, nierzadko ponad możliwości organizmu ludzkiego, intensywne wyczerpywanie się zasobów naturalnych, niszczenie naturalnego środowiska człowieka, zagrożenie militarne.
Wprowadzając postęp techniczny należy wybierać rozwiązania pozbawione zagrożeń społecznych lub, jeżeli to nie jest możliwe, jak najbardziej zmniejszać te negatywne skutki, gdyż rozwój gospodarki nie jest możliwy bez postępu technicznego i organizacyjnego. Wspomnieć tu należy o wzroście bezrobocia w wyniku stosowania nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych. Wiele krajów uprzemysłowionych próbuje rozwiązać ten problem przez skracanie czasu pracy (np. do 4 dni w tygodniu) pozostawiając zatrudnienie na tym samym poziomie, lecz jest to rozwiązanie bardzo trudne.
Leave a reply