Banki komercyjne

Zależnie od zadań, jakie przeważają w danym banku, wyróżnia się umownie następujące typy banków: bank centralny, banki komercyjne, zwane również bankami handlowymi, oraz banki specjalne, zajmujące się zwykle kredytowaniem długoterminowym, np. banki inwestycyjne, hipoteczne, obsługą wyodrębnionych obszarów działalności gospodarki narodowej, np. Bank Gospodarki Żywnościowej, Bank Rozwoju Eksportu, lub przeprowadzaniem określonych operacji bankowych, np. spółdzielnie kredytowe.

Zadaniem banków komercyjnych jest zazwyczaj przyjmowanie wkładów od podmiotów gospodarczych, instytucji i ludności, obsługa rozliczeń i zwykle krótkoterminowe kredytowanie jednostek gospodarczych. O typie banku decyduje statut banku, gdyż właśnie w statucie określa się szczegółowo zadania i czynności banku, polskie prawo bankowe nie dzieli bowiem banków według podanych typów.

Obowiązujące przepisy o tworzeniu banków, w więc również banków komercyjnych (ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. Prawo bankowe, DzU Nr 72 z 1992 r., poz. 359 wraz z późniejszymi zmianami), stanowią, że założycielami banku mogą być osoby prawne i osoby fizyczne. Jeżeli założycielami są osoby prawne, to ich liczba nie może być mniejsza od trzech, w wypadku zaś osób fizycznych – mniejsza od dziesięciu. Zasady te nie obowiązują, jeżeli założycielem banku jest skarb państwa, bank krajowy, bank zagraniczny lub międzynarodowa instytucja bankowa. Na utworzenie banku wymagana jest zgoda Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Prezes NBP wydaje zgodę, jeżeli spełnione zostały warunki określone w ustawie. Do tych warunków należy między innymi zapewnienie przez nowo powstający bank odpowiedniego wyposażenia w kapitał własny, którego wysokość zależy od rozmiarów zamierzonej działalności, należytego pomieszczenia przystosowanego do zabezpieczenia pieniędzy i innych walorów, powierzenie stanowisk kierowniczych osobom o odpowiednim wykształceniu i doświadczeniu zawodowym.

Z punktu widzenia formy własności można podzielić banki na banki państwowe, banki państwowo-spółdzielcze, banki spółdzielcze, banki w formie spółek akcyjnych skarbu państwa lub mieszanych i banki osób fizycznych. W Polsce działa ponad 1700 banków, w tym 3 banki państwowe (Narodowy Bank Polski, Powszechna Kasa Oszczędności BP, Bank Gospodarstwa Krajowego), jeden bank państwowo-spółdzielczy (Bank Gospodarki Żywnościowej), około 1600 banków spółdzielczych oraz prawie 90 banków stanowiących spółki akcyjne z przewagą kapitału państwowego, prywatne i z kapitałem zagranicznym.