Zasada podziału i koncentracji pracy

Zasada podziału pracy polega na podzieleniu zadania, które ma być wykonane, na czynności proste. Podział pracy złożonej na części składowe i przydzielenie wykonania zadań cząstkowych oddzielnym stanowiskom pracy prowadzi do wzrostu ilości i jakości produktów. Jest tak, gdyż łatwiej można opanować wykonanie zadań prostych, w krótszym czasie można się w ich wykonaniu wyspecjalizować i dojść do maksymalnej wprawy. Do wykonania prostych czynności powtarzających się niezliczoną ilość razy (np. w produkcji masowej) można zastosować nieraz nieskomplikowane maszyny zastępujące pracę ludzką i dzięki temu osiągnąć znaczny wzrost produkcji. Przy podziale pracy w większej skali, np. w ramach przedsiębiorstwa, należy kierować się rachunkiem ekonomicznym dla określenia opłacalności podziału pracy. W wypadku prostszych zagadnień, np. na szczeblu mistrza lub brygadzisty, decydować powinien zdrowy rozsądek. Należy podkreślić, że jest określona granica podziału pracy ludzkiej i jej przekroczenie powoduje szybsze zmęczenie człowieka i spadek wydajności pracy, wywołane monotonią. W praktyce rozróżnia się poziomy podział pracy, który polega na rozłożeniu czynności pomiędzy wykonawców tego samego szczebla, oraz pionowy podział pracy, którego istotą jest oddzielenie funkcji kierowniczych i wykonawczych.

Zasada koncentracji wyraża się w zespoleniu jednakowych lub podobnych czynności w jednym miejscu. Takie rozwiązanie prowadzi na ogół do lepszego wykorzystania czasu pracy ludzi i maszyn, umożliwia sprawniejszy i bardziej wyspecjalizowany nadzór oraz skupienie maszyn w określonym miejscu, co prowadzi do zmniejszenia nakładów pracy ludzkiej i obniżenia kosztów. Przykładem koncentracji w przedsiębiorstwie może być zorganizowanie centralnej maszynopisow- ni, zespolenie komórek obliczających zarobki, czy też zorganizowanie służby marketingowej, skupiającej wszystkie zagadnienia związane z nakierowaniem działalności przedsiębiorstwa na rynek.