Sposób i metody wykonywania omówionych funkcji kierowania mogą być w różnym stopniu stosowane w działalności kierowniczej. Teoria kierownictwa rozróżnia wiele typów kierowników i związanych z tym stylów kierowania. Można tu wyróżnić kierowanie autokratyczne, demokratyczne, nieingerujące i doradcze.
Kierowanie autokratyczne wyraża się w drobiazgowym określaniu zadań i metod działania bez pozostawienia członkom zespołu miejsca na przejawianie własnej inicjatywy i w niedopuszczaniu podwładnych do udziału w podejmowaniu decyzji. Kierownik autokrata nie znosi sprzeciwów i odmiennych poglądów, odmawia wyjaśnień swych poczynań, rządzi „żelazną ręką”. Dobre wyniki zespołu to według niego tylko jego zasługa, a za wszelkie niepowodzenia obciąża winą i odpowiedzialnością podległych mu pracowników. Nieraz zasięga rady zespołu, ale tylko po to, by stworzyć pozory dostosowania się do ogólnie przyjętych zasad kierowania, lecz zawsze postępuje według własnego uznania. Często stosuje bodźce negatywne.
Kierowanie demokratyczne, będące przeciwstawieniem autokratycznego stylu kierowania, polega na stawianiu przed zespołem tylko zasadniczych zadań oraz ustaleniu końcowego celu działania i mierników oceny. Sposób i metody pracy dobierają natomiast podlegli pracownicy według własnego uznania. Potęguje to u pracowników poczucie obowiązku i odpowiedzialności oraz rodzi w nich zadowolenie z pracy i zaufanie dla kierownika. Kierownik demokratyczny stara się uzyskać aprobatę zespołu przed wprowadzeniem w życie nowych spraw, instruuje swych pracowników, rozkazywanie zastępuje sugerowaniem i zachęcaniem, obiektywnie i sprawiedliwie ocenia pracę podwładnych, chętniej stosuje bodźce pozytywne, a negatywne tylko w ostateczności.
Nieingerujący styl kierowania, zwany również kierowaniem biernym, występuje wówczas, gdy kierownik stwarza wprawdzie sytuacje skłaniające pracowników do uzyskiwania określonego celu, ale w toku prac zespołu nie wpływa lub wpływa w minimalnym tylko stopniu na przebieg działania.
Kierowanie doradcze cechuje to, że podwładnym pozostawia się bardzo dużą swobodę decyzji dotyczących zadań i sposobów wykonania. Kierownik akcentuje jednak pełną odpowiedzialność pracowników za ustalony dla każdego z nich zakres działania i tylko przez doradzanie i swoją opinię sugeruje im sposób działania.
Niektórzy jako odrębny styl kierowania wymieniają kierowanie patronalne, wyrażające się w familiarnym stosunku do pracowników, w pobłażaniu niedociągnięciom i brakom, w unikaniu spraw drażliwych i spornych. Kierowanie patronalne jest wyrazem powierzchownego traktowania obowiązku faktycznego kierowania i jest w dużej mierze przykładem wygodnictwa.
W praktyce rzadko spotyka się ściśle wyodrębnione typy kierowania, lecz zazwyczaj pojawiają się metody pośrednie, a nawet te same osoby w różny sposób, zależnie od sytuacji, realizują funkcję kierowania.
Leave a reply