Do zadań NBP należy również organizowanie i regulowanie wielkości gotówkowego obiegu pieniężnego. Wiąże się to także z przyjętą z początkiem lat dziewięćdziesiątych zasadą zaniechania finansowania deficytu budżetowego nadmierną emisją pieniądza oraz praktyką rozszerzania roli kredytu dyskontowego. Ma to doprowadzić do uzależnienia emisji pieniądza od realnego pokrycia towarowego.
Ponadto NBP wykonuje funkcję władzy dewizowej opierając się na prawie dewizowym, udziela indywidualnych zezwoleń dewizowych oraz administruje rezerwą dewizową, która może być uruchomiona tylko na podstawie decyzji Prezesa Rady Ministrów. NBP ustala i ogłasza bieżące kursy walut obcych oraz reprezentuje interesy państwa w zakresie współpracy z międzynarodowymi instytucjami bankowymi.
Działania NBP w bezpośredniej obsłudze bankowej podmiotów gospodarczych są znacznie zredukowane, a niektóre czynności zlikwidowane i przekazane innym bankom. Prowadzenie rachunków bankowych przez NBP zostało praktycznie ograniczone do rachunków innych banków, budżetu państwa i jednostek budżetowych oraz państwowych jednostek organizacyjnych określonych przez Prezesa NBP w porozumieniu z Ministrem Finansów. Na zasadzie wyjątków od reguły NBP może prowadzić rachunki bankowe innych osób prawnych i fizycznych, za zgodą Prezesa NBP, oraz rachunki, do których mają zastosowanie przepisy prawa dewizowego.
Podstawowa działalność NBP w zakresie kredytów odnosi się do kredytowania budżetu państwa i innych banków. Kredytowanie budżetu państwa następuje w drodze wykupienia bonów skarbowych wystawionych przez skarb państwa, jednak tylko do ograniczonej z góry w ciągu roku wysokości w stosunku do kwoty wydatków budżetu centralnego. Innym bankom NBP udziela kredytu redyskontowego i kredytu refinansowego. Kredyt redyskontowy udzielany jest w drodze kupna przez NBP zdyskontowanych przez inne banki weksli kupieckich i handlowych. Kredyt refinansowy udzielany jest przez NBP do konkretnej wysokości na spłatę istniejącego zadłużenia banków, pod zastaw papierów wartościowych lub po zagwarantowaniu w inny sposób zwrotu kredytu.
W dziedzinie emitowania papierów wartościowych i obrotu tymi papierami NBP może dokonywać ich emisji we własnym imieniu bądź w imieniu i na rachunek jednostek upoważnionych do emisji. Prezes NBP, w ramach nadzoru nad bankami, może określać wypadki, w których wymagana jest zgoda NBP na emisję bankowych papierów wartościowych. Specyficznym zadaniem w tym zakresie jest uprawnienie NBP do organizowania aukcji bonów skarbowych oraz do podejmowania obrotu papierami wartościowymi z obsługi pożyczki państwowej.
Leave a reply